Aztek Dini Nedir

   

Aztek mitolojisi ve dini, 14. ve 16. yüzyıllar arasında Meksika Vadisi'nde yaşayan Aztek uygarlığı tarafından geliştirilmiş çok zengin bir inanç sistemiydi. Bu din, pek çok tanrıya inanılan politeistik bir yapıya sahipti. Azteklerin dini, kendilerinden önce bu bölgede yaşayan halkların ve aynı dönemde var olan diğer kültürlerin inançlarından ve mitlerinden büyük ölçüde etkilenmişti. Yani, Aztekler sadece kendi yarattıkları tanrı ve mitlerle yetinmemiş, komşu medeniyetlerin de etkilerini inançlarına katmışlardı.

Aztek dini oldukça mistik bir karaktere sahipti. İnanışlarına göre dünya ve evren, sürekli bir döngü içinde hareket ediyordu ve bu döngülerin devam etmesi için belirli ritüellerin eksiksiz yapılması gerekiyordu. Bu ritüellerin gerçekleştirilmesinde çok titiz davranırlardı. Her şey belirli takvimlere göre yapılırdı, bu yüzden zamanı takip etmek onlar için çok önemliydi.

Seremoniler ve ritüeller Aztekler için sadece dini anlam taşımıyordu, aynı zamanda toplumsal ve siyasi bir önemi de vardı. Yani, bu törenler bir yandan tanrılarını memnun etmek için yapılırken, diğer yandan toplumun düzenini ve liderlerin otoritesini pekiştirmek için de kullanılıyordu.

Aztek inançlarının belki de en çok dikkat çeken yönlerinden biri, insan kurban etme ritüelleriydi. Bu, modern insanlar için oldukça korkunç görünebilir ama Aztekler için kurban ritüelleri hayatın doğal bir parçasıydı. Onlara göre, insan kurban etmek tanrılara yapılan en büyük fedakarlıktı ve bu sayede tanrılar dünyayı korumaya devam edecekti.

Kısacası, Aztek dini sadece bir inanç sistemi değil, aynı zamanda toplumu bir arada tutan, yöneten ve hayatın her alanını etkileyen çok önemli bir unsurdu. Hem mistik hem de oldukça karmaşık olan bu din, Azteklerin dünya görüşünü ve yaşam biçimini derinden şekillendirdi.

Tarih ve yaratılış

Aztek Kültürü ve Nahua Kompleksi

Aztek kültürü genellikle "Nahua" olarak bilinen geniş bir kültürel kompleksin parçası olarak kabul edilir. Bunun nedeni, Azteklerin paylaştığı ortak dil ve kültürel öğelerdir. Efsaneye göre, Aztekleri oluşturacak çeşitli gruplar, kuzeyden gelerek Texcoco Gölü civarındaki Anahuac vadisine yerleşmişlerdir. Azteklerin tam olarak nereden geldikleri hakkında kesin bir bilgi olmasa da, kökenleri hakkında birkaç efsane vardır.

Azteklerin Kökenleri

Efsaneler, Aztek halkının atalarının kuzeyde "Aztlán" adlı bir yerden geldiklerini ve güney yönünde yolculuk yaparak "Azteka" adını aldıklarını anlatır. Bazı kaynaklar ise onların kökenini "Chicomostoc" (yedi mağaranın yeri) veya "Tamoanchan" (tüm uygarlıkların efsanevi kökeni) olarak belirtir. Azteklerin tanrısı Huitzilopochtli, halkını Texcoco Gölü'ndeki bir adaya yönlendirmiştir. Burada bir nopak kaktüsüne konmuş bir kartal gördüklerinde, bu görüntü onlara tam o noktada yeni evlerini kurmalarını öğütleyen bir kehanetin gerçekleştiğini gösterir. Böylece Aztekler, bugünkü Mexico City'nin merkezinde yer alan Tenochtitlan şehrini inşa etmişlerdir.

Azteklerin Diğer Kültürlerden Etkilenmesi

Aztekler, Anahuac vadisine geldiklerinde diğer halklar arasında en az uygar olanı olarak görülmüşlerdir. Ancak öğrenmeye açık olan Aztekler, çevrelerindeki halklardan, özellikle de antik Tolteklerden bilgi ve kültürel öğeler almışlardır. Aztekler için Toltekler, tüm kültürün yaratıcısı olarak kabul edilirdi. Hatta "Toltecayotl" kelimesi kültürle eş anlamlıydı.

Yaratılış Efsaneleri ve Dünya Görüşü

Aztekler, birçok farklı yaratılış efsanesine sahipti. Bu efsanelerden biri, bugünkü dünyadan önce dört çağın yaşandığını ve hepsinin felaketle sona erdiğini anlatır. Bugünkü çağ, Nahui-Ollin, beşinci çağ olarak bilinir ve bu çağ, tanrılardan birinin kendini feda etmesiyle kurtulmuştur. Bir diğer mit ise, dünyayı Ometeotl’un çocukları olan ikiz tanrılar Tezcatlipoca ve Quetzalcoatl’ın yarattığını anlatır. Tezcatlipoca, dünyayı yaratırken ayağını kaybetmiş ve bu nedenle tüm betimlemelerinde bir ayağı eksik olarak gösterilmiştir.

Aztek Panteonu ve Teotl Kavramı

Aztek mitolojisi, çok kalabalık bir tanrı panteonuna sahipti. Her varlık ve doğa olayının bir kutsiyeti ve kutsal varlığı vardı. Azteklerin "teotl" olarak adlandırdığı bu kutsal güçler, doğa olaylarında, bitkilerde ve belirli yerlerde ortaya çıkabiliyordu. Teotl, Aztekler için kutsal bir güçtü ve tanrı, aziz veya cin olarak çevrilmesi doğru değildi.

Tanrıların Betimlemeleri ve Teixiptla

Azteklerin tanrılarını görmesi mümkün olmasa da, rüya ve kehanetlerde onları görebildiklerine inanırlardı. Ayrıca "teixiptla" adı verilen, tanrıları temsil eden insan veya şekil verilmiş tahta ya da taş oymalarla tanrıların içlerinde vücut bulduklarına inanırlardı. Bu betimlemeler genellikle antropomorfikti, yani tanrılar insan özellikleriyle tasvir edilirdi.

Ometeotl: Azteklerin Baş Tanrısı

Azteklerin baş tanrısı Ometeotl, her şeye kadir, her yerde var olan ve evrenin yaratıcısıydı. Ometeotl, hem eril hem de dişil özelliklere sahipti. Eril yönü ateş ve güneşle, dişil yönü ise bereket ve toprakla ilişkilendirilirdi. Ometeotl, evrenin yaratılışının büyük kısmını çocuklarına bırakmıştır ve Aztek panteonunda cennetin 13. ve en yüksek katında yer alırdı. Ayrıca bebeklerin ruhlarının dünyaya doğmak için indikleri yer de Ometeotl’un makamıydı.

Aztek mitolojisi ve dini, bu uygarlığın dünya görüşünü ve yaşam biçimini derinden şekillendiren, karmaşık ve mistik bir inanç sistemiydi. Tanrıları ve ritüelleri, toplumun her alanında önemli bir rol oynuyordu ve Aztekler için sadece bir inanç sistemi değil, aynı zamanda toplumu bir arada tutan bir güçtü.

Aztek Mitoloji Tanrıları:

• Acolmiztli: Yeraltı Tanrısı.

• Acolnahuacatl: Yeraltının başka bir tanrısı.

• Amimitl: Göl tanrısı.

• Atl: Su tanrısı.

• Atlaua: Balıkçılar ve su hamisi tanrı. Suların efendisi olarak adlandırılır.

• Atlatonin: Aztek Mitolojisinde Ana Tanrıça olup aynı zamanda Sahillerin Tanrıçasıdır.

• Camaxtli: Savaş, av ve hedef tanrısı aynı zamanda Yangın yaratıcısı. Diğer üç tanrı ile birlikte dünyayı yarattı.

• Centeotl: Mısır, mahsul tanrısı.

• Centzonuitznaua: İsyancı güneş tanrısı.

• Huitzilopochtli: Yıldızların tanrısı.

• Chalchiuhtlatonal: Suların tanrısı.

• Chalchiuhtlicue: Nehir, derelerin tüm suların tanrıçası. Aynı zamanda başhemşiredir.

• Chalchiutotolin: Salgın, hastalık tanrısı.

• Chalmecacihuilt: Yeraltı tanrıçası.

• Chalmecatl: Yeraltının başka bir tanrıçasıdır.

• Chantico: Toprak ve yanardağ yangın tanrıçası.

• Chicomecoatl: Mısır tanrıçası. Onun sembolleri başak ve buğdaydır.

• Chicomexochtli: Ressamlar tanrısı.

• Chiconahui: Ailenin koruyucusu ve toprak tanrıçası.

• Cihuacoatl: Toprak Ana Tanrıçası. Doğumda doğan veya ölenlerin başhemsiresi. Doğum tanrıçası. Genellikle kucağında bir çocukla tasvir edilir.

• Citlalatonac: Citlalicue ile yıldız yaratan tanrı.

• Citlalicue: Citlalatonac ile birlikte yıldızları oluşturulan tanrıça.

• Ciucoatl: Toprak tanrıçası.

• Coatlicue: Toprak ve ateş tanrıçası.

• Cochimetl: Tüccar ve tüccarların tanrısı.

• Coyolxauhqui: Ay ve yeryüzü tanrıçası. Sihirli güçlere sahip bir tanrıçadır.

• Ehecatl: Rüzgarlar Tanrısı. Quetzalcoatl ile birlikte cansız olan her şeye hayat verebilir.

• Huitzilopochtli: Savaş, güneş ve fırtına tanrısı. Bu tanrı güçlü bir sinek tarafından temsil edilmektedir.

• Huixtocihuatl: Bereket tanrıçası. Tlaloc'un bilge kız kardeşidir.

• Itzlacoliuhque: Cam (obsidyen) ve bıçak tanrısı.

• Itzli: Taş, bıçak ve kurban tanrısı.

• Itzpapalotl: Tarım tanrıçası.

• Ixtlilton: Şifa, tıp ve parti oyunları tanrısı.

• Malinalxochi: Akrep, yılan ve diğer zehirli böceklerin tanrıçası. Güçlü ve büyücü bir tanrıçadır.

• Metztli: Ay tanrısı.

• Mictlantecuhtli: Ölü ve Aztek yeraltı hükümdarı tanrısı. Genellikle bir iskelet ya da kafatası giyen bir rakam olarak görülüyor. Kendisinin örümcek, yarasa ve baykuş hayvanları vardır.

• Mixcoatl: Av ve savaş tanrısı. Ayrıca kutup yıldızı efendisidir.

• Nanauatzin: Dünyanın parlaklığı için kendisini feda eden güneş tanrısı.

• Omecihuatl: Tanrıça yaratıcısı

• Ometecuhtli: Tanrı Yaratıcı ve Ateş Tanrısı. Aztek panteonunun yüce tanrısıdır. Karşıtların ikiliğine karşı birliği sağlamıştır.

• Opochtli: Balıkçılık, avcılık ve kuş gözlemciliği tanrısı.

• Patecatl: Sağlık ve bereket tanrısı.

• Paynal: Haberci tanrı.

• Quetzalcoatl: Yaratıcı tanrı ve bilge yasa koyucu tanrısıdır.

• Tecciztecatl: Ay tanrısı.

• Teoyaomqui: Ölü savaşçı tanrısı.

• Tepeyollotl: Yerin ve mağraların tanrısı. Depremler oluşturduğu ve yankı yaptığı inanılıyor. Onun jaguar olduğunu inanılırdı.

• Teteoinnan: Tanrıların annesi

• Tezcatlipoca: Gece ve maddi şeyler tanrısı.

• Tlahuixcalpantecuhtli: Sabah yıldızı olarak şafak ve Venüs Tanrısı.

• Tlaloc: Yağmur, tarım, yangın ve ruh tanrısı.

• Tlaltecuhtli: Aztek Mitolojisinde,Yeryüzünün canavar tanrısı.

• Tlazolteotl: Seks tanrıçası.

• Tonatiuh: Güneş ve savaşçı Aztek tanrısı.

• Tzitzimime: Yıldızlar tanrısı.

• Ueuecoyotl: seks ve düğün tanrısı

• Xilonen: Mısır tanrıçası.

• Xipe Totec: Tarımın ve mevsimlerin tanrısı. Her ilkbahar dönümünde Insan tüketimi ve insanlara yiyecek sağlamak için her yıl ölur. Derisinin kaybettikten sonra, o bir parlayan tanrı, altın olarak ortaya çıkardı.

• Xiuhcoatl: Yangın yılan. Kuraklık ve yanık toprak tanrısı.

• Xiuhtecutli: Aztek panteon üst düzey tanrılarından birisidir. O ölüm, karanlık, soğuk, sıcaklık, ve hayattaki her ışığın kendisini yansıttığına inanılırdı.

• Xochipilli: Çiçekler, aşk, oyunlar, güzellik, şarkı ve dans Tanrısı.

• Xochiquetzal: Kuşlar, kelebekler, şarkı, dans ve aşk tanrıçası. Ayrıca esnaf, fahişeler, hamile kadınlar ve doğum bir koruyucusu olan bir tanrıçaydı.

• Yacatecuhtli: Seyahat ve Tüccarlığın Tanrısıydı.

• Xolotl: Yangın ve yıldız tanrısı. Yıldırım ve Yeraltı ölü rehberlik Tanrısıdır. Quetzalcoatl'un ikiz kardeşidir. Köpek başlıklı bir insan olarak tasvir edilirdi.